Trappaf Toneel: 120 stukken in 45 jaar…

De tieners van toen zijn nu dik in de zestig. Theatergroep Trappaf was destijds de Benjamin onder de Oisterwijkse theatergroepen maar ook voor haar stond de tijd niet stil; de groep bereikte in 2013 de leeftijd van vijfenveertig jaren. Gelukkig voor de groep én haar voortbestaan bleek de interesse van jeugd om zich aan te sluiten groot: theater is ‘hot’ en ook Trappaf plukt daar de vruchten van. De laatste loot aan de theatergroep –de jeugdgroep- was daar direct bij opstarten al het bewijs van: meer aanmeldingen dan men wijselijk plaatsen kan: er is ’n wachtlijst!

Trappaf zette in vijfenveertig jaren zo’n honderdtwintig toneelspelen op de planken. Blij is de groep met het feit dat men bij telling van dat aantal gebrachte producties tot de conclusie kon komen dat de helft van deze honderd spelen van eigen hand zijn! Van deze 50 eigen scripts bleek vervolgens weer de helft van dusdanige kwaliteit dat ze ondergebracht mochten worden bij een uitgever om vervolgens in menige uithoek van het land door theatergroepen aldaar ‘tussen de schuifdeuren’ gebracht te worden.

Trappaf rook aan alles: zaaltoneel, wagenspelen, openluchtspelen, Sinterklaas- toneel, kersttoneel, locatietoneel, kindertoneel, entertainment, cabaret, musical én film. Trappafspelers integreerden binnen andere Oisterwijkse gezelschappen als: VOS, Musivo, Cue en LOVO om daar Trappafsporen na te laten maar ook om vervolgens met opgedane ervaringen weer eigen producties te verrijken.

Ambities of ervaringen meebrengend groeiden er plannen voor meer totaaltheater. Meer muziek, zang en dans met behulp van orkest, zangpedagogen en choreografen. Aspecten die naast het louter toneelspelen toch al langzaam de stukken aan het binnensluipen waren maar die we met professionele hulp tot een nog hoger plan konden dragen. Zanglessen, grimecursussen, spelcursussen, dansworkshops, toneelschrijven en regie-opleidingen droegen hun steentje bij om de stukken naar ’n hoger niveau te brengen.

Zeker nog vermeldenswaardig is de sociale kant van het samenwerken aan toneel. Vele vriendschappen zijn er uit voortgekomen en houden al lange tijd stand.

“En nou ist zô”

Gevleugelde woorden die nog regelmatig tijdens de repetities te horen zijn bij wijze van grappige aanhaling van een stukje verleden. Grappig omdat elke oudgediende van Theatergroep Trappaf weet welke persoon er schuilgaat achter deze woorden en wat er mee bedoeld wordt; het stilzetten van het spel om regieaanwijzingen te geven. De woorden zijn opgetekend uit de mond van Wim Rooth, oprichter, jarenlange voorzitter en regisseur van Theatergroep Trappaf.

Op 5 maart 1966 wordt de Jongerenorganisatie Trappaf opgericht met -in het kort- als doel: activiteiten ontplooien voor de jeugd op expressief en creatief vlak. In het al spoedig regelmatig verschijnende “officiële orgaan v.d. jongereninstuif Trappaf” lezen we in november 1966 een artikel van de hand van de toen 24 jarige Wim Rooth waarin gewag wordt gemaakt van het stuk “Een schot valt” van Agatha Christie gespeeld door de Ghesellen van den Spele. Als voormalig lid van het jongerentoneel van frater Ferrerius van het jongerenhuis (Hoek dorpstraat, stationstraat), later van Jongghesellen, daarna van Ghesellen van den Spele, medespeler van de VOS en lid van Jongerenorganisatie Trappaf borrelt bij Wim -geheel in overeenstemming met de organisatiedoelen- het idee op om zijn toneelinteresse ook bij jeugdige Trappafleden aan te wakkeren.

In juni 1967 is te lezen in de ‘Trappafkoers’ -zoals het officiële orgaan inmiddels heet- dat: “Degenen die interesse hebben om aan een toneelstuk mee te gaan werken zich hiervoor schriftelijk kunnen opgeven bij het volgende adres: P. v. Opbergen, Beukendreef 44, Oisterwijk, tel 04242-3089”. Spoedig startte op de maandagavond -na het schoonmaken van de ‘instuifzaal’- repetities voor een toneelstuk. Structuur was nog ver te zoeken. Laat beginnen, afzeggen of niet op komen dagen; de eerste poging moest jammerlijk mislukken.

In mei 1968 start een tweede poging met meer succes. Een aanloopperiode van bijna tweeëneenhalf jaar resulteert in voorstellingen! De Trappafkoers van november 1968 meldt: “De activiteit toneel presenteert: Het spook van de Vrijburg. De uitvoering vindt plaats midden of eind december (Nadere gegevens in de zaal)”. In december ’68 verhaalt een artikel over de opvoering van “Het spook van de Vrijburcht” op 19 december, 20.00 uur. Deze ontstaansgeschiedenis doet begrijpen waarom sommigen kiezen voor juli 1967 als startdatum i.p.v. mei 1968 waardoor de theatergroep dit jaar (2013) niet 45 maar 46 jaren oud zou mogen heten.

Daar Wim enkele jaren ouder is dan de jeugdige spelers en toneelervaring meebrengt is het voor de hand liggend dat hij het voorzitterschap en de regie voor zijn rekening neemt. De reeds bestaande toneelnesten bezien de toneelpogingen van de jonge groep met hoongelach. Niet lang. Trappaf introduceerde hedendaags toneel in Oisterwijk en staat inmiddels meer dan haar mannetje. De nu nog steeds jonge maar volwassen theatergroep wil haar ontstaan niet verloochenen en beseft maar al te goed dat ze veel te danken heeft aan haar initiatiefnemer Wim Rooth! Wim stierf op 4 maart 2011.

“In topenlucht”

Als antwoord op de vraag waar de theatergroep haar volgende productie speelt zal een buitenstaander bovenstaand als cryptisch ervaren. Intimi weten direct waarop gedoeld wordt: Het openlucht- of natuurtheater verscholen in het groen van het Oisterwijkse bossen- en vennengebied. Niet geheel onervaren in het bespelen van dit naar Romeins voorbeeld gebouwde amfitheater -de groep sloot zich namelijk in 1971 aan bij de Verenigde Oisterwijkse Spelers (VOS) teneinde met spelersmateriaal uit meerdere groepen het natuurtheater nieuw leven in te blazen- besluit Theatergroep Trappaf in 1989 dit ook onder de eigen naam te gaan doen, echter, voor een andere doelgroep. Spreekt de VOS in die tijd nog vooral volwassen toeschouwers aan, Theatergroep Trappaf denkt aan kinderen als voornaamste doelgroep. De formule ‘goed gebracht kindertoneel in een speciale omgeving als dat van het natuurtheater’ blijkt een ijzersterke. Het bezoekersaantal stijgt jaarlijks om nu op gemiddeld 2000 te stabiliseren. Ondanks dat het weer een lelijke factor kan zijn zet Trappaf jarenlang haar kaarten op kindertoneel in het openluchttheater en laat zaaltoneel op een laag pitje doorbranden. In het begin kiest Trappaf voor bestaand repertoire van vooral Wim Burkunk. Zelf gemaakte aanpassingen, de hang naar beter en de stimulatie door het BCA in de persoon van Marcel Schmeits, provinciaal toneeladviseur, brengt de groep na drie jaren tot het maken van eigen producties geschreven door diverse toneelleden. Aanvulling met muziekgroepen als Bagatel en gelegenheidsorkesten met composities van Ad Snellen, Erik Potters, Maicel Copal, Bert-Jan Kosters, Willem Deen en Ron van Riel, de keus om de voorstellingen vast te pinnen op Hemelvaart en Pinksteren en de affiches van beeldend kunstenares Franca Russ geven herkenning bij het publiek en werken herhalingsbezoeken in de hand. Rapportages van het CVA en de nodige zelfkritiek hebben de groep niet uit het veld geslagen, integendeel, in 2013 stond de tweeëntwintigste eigen openluchtproductie op stapel zodat we in 2008 kunnen spreken van 25 jaar openluchttoneel door Trappaf.

“In de open haerd”

Hoe anders het een of het andere publiek kan zijn kan men o.a. merken met de Sinterklaasspelen. Op locatie in Oss speelde Trappaf voor een ‘nat’ publiek. Als de zwarte pieten aan de kinderen vroegen waar de boef de kadootjes had verstopt was het steevast: “In de open haerd, in de open haerd”, i.p.v. het vertrouwder in de oren klinkende: “In de schoorsteen”. Als de theatergroep ergens de boer mee op heeft gekund dan is het met de Sinterklaasspelen. Werd het spel in eerste instantie vervaardigd voor het Sinterklaasgebeuren in de gemeente Haaren, spoedig meldden zich geïnteresseerde bedrijven en instellingen die ook weleens wat meer wilden dan het geijkte liedjes zingen met een Sinterklaas op een stoel, twee zwarte pieten erlangs en de gebruikelijke haast van dit ‘Spaanse’ gezelschap daar zij op dezelfde dag nog vele andere adressen af te werken had. Haaren, Udenhout, Tilburg, Den Bosch, Oss, Biezenmortel, Boxtel en Breda passeerden meermalen de revue bij de vele Sinterklaasvoorstellingen in meer dan 35 jaren tijd. In 1977 speelde Wim Rooth Sinterklaas voor de Haarense gemeenschap. Toen men hem het jaar erop weer vroeg stelde hij voor dit in de vorm van een toneelspel te doen. Onwetend dat hij hiermee een jarenlange traditie in gang zette schreef hij een Sinterklaasspel dat de eerste echte eigen Trappaf theaterproductie mag heten. De sleet zit er nog lang niet in. Rutger Lommerse nam het schrijfstokje na negen jaren over en daar muziek ontdekt werd als zeer waardevol onderdeel van dit soort spelen zocht men naar een componist met het hart voor Sinterklaassfeer op de juiste plaats die men in Maicel Copal vond. De Sinterklaasspelen zijn gegroeid van 20 minuten naar minimaal een vol uur, teksten op bestaande melodieën zijn vervangen door eigen composities en dat de verhalen ‘volwassen’ zijn geworden mag blijken uit de interesse die Toneeluitgeverij Vink toont door de stukken uit te geven. Het doel is echter al die jaren gelijk gebleven: Het in ere houden van een stuk Nederlands cultuurgoed; een sfeervol kinderfeest waar ook volwassenen nog altijd warm voor lopen: Sinterklaas!

“Bij de Grieken”

Theatergroep Trappaf beschikte vele jaren over een eigen ruimte. Door het ontbreken van een naam voor het gebouw en daar we de ruimte onderhuurden van de Griekse gemeenschap antwoordde men bij de vraag: “Waar repeteren jullie?” al gauw met: “Bij de Grieken”, of: “In het Grieks centrum”. Daar een toneelspel repetitie vergt en een eigen ruimte daarvoor ideaal is was de groep behoorlijk ontdaan door de gemeentebeslissing de “Bij de Grieken”-ruimte af te breken. Alternatieven bleken niet dik gezaaid. Ideaal is natuurlijk de plek te benutten waar je later ook gaat uitvoeren. Helaas in de praktijk soms onmogelijk. Wat te denken van de winterkou in het openluchttheater of het ‘vol zitten’ in Tiliander waardoor je maar mager gebruik kunt maken van de Oisterwijkse cultuurtempel. Creatief toevlucht werd door de jaren gevonden in: De discozaal van Trappaf, de hol klinkende kelderruimte-, de foyer- of een van de bovenzalen van de Kunstkring, huiskamers van leden, de blokhutten van het natuurtheater, het PvdA gebouw ‘de Schuur’, cafézaaltjes zoals van ’t oude nest, het open terrein achter Trappaf, schoolaulas en gym- en speelzalen, de Stadspost en wijkgebouw De Waterhoef.

Op lokatie

Op kleine producties van kinder- en jeugdgroep na Heeft Theatergroep Trappaf het traditionele zaaltoneel al vele jaren verlaten. “De Zieners” was in 1997 het laatste spel uit die categorie. Trappaf stapte direct over op theater op locatie en vond zichzelf terug in ’n moderne kantine, oude villa, boerenschuur en verlaten fabriek met stukken als “Driestuiversopera”, “Mistero Buffo”, “Thuis” en “Stradivaria”. Met “Moeder Courage” gaat Theatergroep Trappaf haar eerste productie voor volwassenen spelen in het Oisterwijkse Natuurtheater.

Vijfenveertig jaar. En dan?

Stilzitten is er nog niet bij. Vernieuwen en verjongen is het devies met waar nodig leunen op de oude garde. Bij de totstandkoming van producties is het wederzijdse respect voor de andere generatie heel voelbaar en maakt het tot ’n genot om mensen van 7 en 70 samen intens van hun hobby te zien genieten. Trappaf’s kracht zit hem in de mogelijkheid die zij al jarenlang schept aan jonge mensen om hun potentiële kwaliteiten te komen beproeven, uit te bouwen en deze ervaringen later aan te wenden voor het scheppen van nieuwe producties. Dit geldt uiteraard op acteergebied maar ook op het vlak van tekstschrijven, muzikale composities, het samenstellen van choreografieën, regisseren en decorbouw. De grote Oisterwijkse theatergroep (110 leden) heeft het allemaal in eigen huis! En de grootste truc: men hóudt het ook in eigen huis; nagenoeg niemand verlaat het nest! Blijkbaar ‘voelt’ het er goed. Zolang dat gevoel er is gelooft Theatergroep Trappaf in zichzelf en is van wils nog veel zich te laten horen… en zien!